jueves, 14 de agosto de 2008

YUNU YUCU NINU, (Arbol, cerro de Yucuninu)

El autor de este poema, es del maestro y poeta mixteco Juan de Dios Ortiz, de San Miguel el Grande, Tlaxiaco sur.

YUNU YUCU NINU
Letra: Juan de Dios Ortiz Cruz

Yucu ninu xian Kumasi
ini-ri jin-ro, kua'a kiti nchaka-ro
nuni cháa ñú-un nayuu roó
nta'u nta'u, ntukuiñi-ro

Maro skuanu yunu
skuanu ita yisi
ita nteyu, vincha, ji'i
ntuvi ja kanuu skuanu-ro

Yunu nuyuja,
nuxeñu, nujanu
nuyuntu, inti-i kanuu

Io iin chaa ntiti roo
te tu kuenta sa'a-de
konte nu ni ntua-ro
Pan ni sa'a
te vasi nuku'un ini-de roo

Chii maro kuu ja sa'a
Lu! Lu! yuku ninu
te nuu nte'e jika-yo
tuun! tuun! ntukuiñi-ro

TRADUCCION
ARBOL, CERRO DE YUCUNINU

Cerro de Yucuninu
mi aprecio es para ti
t{u alimentas a tantos animales,
y cuando sufres incendios
te quedas sin bosque
que triste!, que triste!

De ti crecen los {arboles
crece la flor de borrachitos
la orquídea, el nopal, los hongos,
todo lo necesario

Arbol de ocote!
crucillo!, engretado!
modroño de lujos!

Un guardian de cuida y no te hacen caso
hasta que te ven caer
y ven bramas de tempestades
entonces se acuerdan de ti

De ti convierten el ataúd
te ocupan como asiento
te ocupan como cama
te ocupan para todo

Eres de vital importancia
de tí la leña, de tí el ocote
de tí el carbón, árbol!
tú eres la cruz del calvario

En todo eres ocupado
por eso la gente te cuida
tú eres quién nos dá la belleza
lindo! lindo! yucuninu

Cuando te venos lejos
tu belleza es encantadora
de negro te vistes
y negro te seguirás vistiendo

VIDEO CON LA CANCION DE YUNU YUCU NINU
Letra: Juan de Dios Ortiz Cruz
Música: Lila Dows